Uroczyste odsłonięcie tablicy na pomniku, jaki znajduje się na kwaterze żołnierzy z I i II wojny światowej w Olkuszu, będzie symbolicznym zwieńczeniem prac remontowo-konserwatorskich, jakie w tym roku zostały wykonane przez Gminę Olkusz. Uroczystości odbędą się 17 listopada.
- Zapraszam Mieszkańców do udziału w uroczystościach oraz towarzyszących im wydarzeniach historycznych. Na cmentarzu wojennym spoczywają żołnierze armii austro-węgierskiej i rosyjskiej różnych narodowości. Spoczywają tu także żołnierze Wojska Polskiego. Polegli z dala od swych rodzinnych stron i pozostali na zawsze na ziemi olkuskiej. Spada na nas moralny obowiązek pamiętania o poległych, tak jak mieszkańcy miast w innych krajach powinni pamiętać o olkuszanach, którzy zginęli na wszystkich frontach I i II wojny światowej – mówi burmistrz Roman Piaśnik.
Uroczystości rozpoczną się w piątek 17 listopada o godzinie 10:00 na cmentarzu wojennym w Olkuszu. Po hymnie państwowym nastąpi uroczyste odsłonięcie tablicy i apel pamięci. Całość uroczystości zakończy składanie kwiatów przy pomniku przez przybyłe delegacje.
Przypomnijmy, że na olkuskim cmentarzu wojennym spoczywa przeszło czterystu żołnierzy armii austro-węgierskiej, rosyjskiej i polskiej, którzy polegli podczas walk, jakie toczyły się na terenie ziemi olkuskiej w listopadzie 1914 roku. Wybór daty uroczystości nie był przypadkowy. Właśnie 17 listopada 1914 roku rozegrała się bitwa pod Krzywopłotami i Załężem pomiędzy wojskami austro-węgierskimi, w skład których wchodziły Legiony Józefa Piłsudskiego oraz wojskami rosyjskimi. Część rannych żołnierzy trafiło do szpitala wojskowego w Olkuszu, a zmarłych chowano na miejscowym cmentarzu. Na terenie olkuskiego cmentarza są też groby żołnierzy Wojska Polskiego poległych w 1919, 1939 i 1945 roku. Wśród nich są groby żołnierzy ochotniczego V Batalionu Strzelców Olkuskich im. Francesco Nullo, jaki powstał w listopadzie 1918 roku w Olkuszu.
Zakres prac remontowo-konserwatorskich na kwaterze żołnierzy z I i II wojny światowej, jaka znajduje się na olkuskim cmentarzu parafialnym, był dość znaczny. Gmina Olkusz pozyskała na ten cel dofinansowanie ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Groby i cmentarze wojenne w kraju 2023” oraz dotację celową od Województwa Małopolskiego na wykonanie prac remontowo-konserwatorskich w kwaterze żołnierzy z I i II wojny światowej w Olkuszu.
Prace objęły remont i konserwację kamiennego muru ogrodzeniowego z betonowymi nakrywami w części południowo – zachodniej kwatery wojennej, a także naprawę fragmentu muru od strony północno-zachodniej. Wykonano także konserwację kamiennego pomnika z rzeźbą orła wraz z postumentem i kamiennymi podestami. Konieczne było oczyszczenie postumentu i pomnika, dezynfekcja preparatem biobójczym, wzmocnienie struktury kamienia, a także uzupełnienie ubytków rzeźby oraz spoin w kamieniu. Sam kamienny postument został ustawiony jeszcze w okresie międzywojennym, a w 2001 roku, staraniem władz Olkusza, na jego szczycie umieszczono rzeźbę orła dłuta Wiesława Nadymusa.
Wykonano także konserwację nagrobków z II wojny światowej, jakie znajdują się na terenie kwatery wojennej. Przeprowadzono również konserwację metalowych krzyży, jakie znajdują się na zbiorowych mogiłach. Konieczna była wymiana kilku najbardziej uszkodzonych krzyży. Wszystkie prace wykonano zgodnie z Programem prac konserwatorskich „Kwatera wojenna żołnierzy poległych w latach 1914-1945 na cmentarzu parafialnym w Olkuszu”, którego autorem jest Marek Sawicki.
W miniony wtorek 7 listopada przy udziale Agnieszki Kaczmarczyk – Miejskiego Konserwatora Zabytków i zarazem naczelnika Wydziału Urbanistyki i Ochrony Zabytków Urzędu Miasta i Gminy w Olkuszu, a także przedstawicieli Wydziału Rewaloryzacji Zabytków Krakowa i Dziedzictwa Narodowego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie, administracji cmentarza oraz wykonawcy odbył się odbiór wykonanych prac.
Poza samymi pracami remontowo-konserwatorskimi została wykonana granitowa tablica inskrypcyjna, która została umieszczona we wnęce pomnika. Wykonano także tablicę informacyjną, jaka stanęła przy wejściu do kwatery. Została na niej zamieszczona historia nekropolii w języku polskim oraz angielskim, archiwalne fotografie, a także nazwiska zidentyfikowanych osób, które tam spoczywają.
Poza głównymi uroczystościami odsłonięcia tablicy, w piątek 17 listopada o godz. 17.00 w Powiatowej i Miejskiej Bibliotece Publicznej w Olkuszu odbędzie się spotkanie „Olkusz i ziemia olkuska w dobie odzyskania niepodległości”. W jego trakcie nastąpi otwarcie wystawy poświęconej V Batalionowi Strzelców Olkuskich oraz cmentarzom wojennym na ziemi olkuskiej, a następnie będzie można wysłuchać dwóch ciekawych wykładów. Pierwszy będzie poświęcony V Batalionowi Strzelców Olkuskich im. Francesco Nullo, a drugi cmentarzom wojennym z I wojny światowej na ziemi olkuskiej. Także w ramach projektu odbędą się dwa spacery historyczne po olkuskim cmentarzu parafialnym pod hasłem „Śladami I wojny światowej”. Uczestnicy prowadzeni przez historyka – regionalistę poznają historię olkuskiej nekropolii, a także odwiedzą groby legionistów i olkuszan zaangażowanych w dzieło odzyskania niepodległości. Pierwszy spacer odbędzie się w piątek 17 listopada o godzinie 11.30, a drugi w sobotę 18 listopada o godzinie 11.00. Dla uczestników będą przygotowane ulotki poświęcone I wojnie światowej na ziemi olkuskiej.
Organizatorem uroczystości odsłonięcia tablicy oraz wydarzeń towarzyszących jest Urząd Miasta i Gminy w Olkuszu, a współorganizatorami: Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna w Olkuszu, Miejski Ośrodek Kultury w Olkuszu, olkuskie koło Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej oraz Zespół Szkół w Olkuszu Zakładu Doskonalenia Zawodowego w Katowicach.
Remont konserwatorski na kwaterze żołnierzy z I i II światowej w Olkuszu został dofinansowany z dotacji celowej z budżetu państwa oraz ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego
