Prowadzenie plantacji zbóż związane jest ze stosowaniem środków ochrony roślin. Dużo miejsca w dyskusjach i rekomendacjach poświęcone jest zabiegom fungicydowym, czy też grzybobójczym. Nie można jednak zapomnieć o ochronie insektycydowej — wiosennej przed skrzypionką oraz jesienną przed mszycami, które są wektorami choroby wirusowej BYDV. Równie ważna co aplikacja środka owadobójczego, jest regulacja łanu.
Jaki jest cel skracania zbóż?
Regulacja łanu w praktyce rolniczej nazywana jest skracaniem, ponieważ jej głównym zadaniem jest ograniczenie wzrostu źdźbła na wysokość. Niższe zboże jest mniej podatne na wylegania. Jednak to nie jest jedyna zaleta wynikająca z aplikacji środków ochrony roślin z grupy regulatorów wzrostu. Poniżej przedstawiono większość najważniejszych:
- brak straty związanych z porastaniem ziarna w kłosach
- maksymalne wykorzystanie długości okresu wegetacji do budowania plonu
- zdrowy łan, dzięki lepszemu przewietrzaniu
- łatwy zbiór — leżące zboże nie pozwala na utrzymanie wysokiej jego wydajności
- wyrównane dojrzewania wszystkich roślin
- mniejsza wilgotność ziarna oraz słomy
Wszystkie powyższe punkty wpływają na najważniejszy aspekt prowadzenia każdej uprawy, czyli efekt ekonomiczny. Stabilny i stojący łan przez cały okres wzrostu, pozwala na osiągnięcie wyższych plonów, dlatego też warto zadbać o pokrój łanu. Jeżeli jest taka konieczność i rośliny uprawne mają tendencję do dużego przyrostu na wysokość, niezbędne jest wykonania nawet dwóch zabiegów regulatorami wzrostu.
Nie tylko skracanie wpływa na wyleganie
Jednym z ważniejszych czynników, które wpływają na stabilność łanu, są cechy odmianowe uzyskane podczas procesu hodowli. W profilu odmiany przygotowanym przez hodowcę powinny zaleźć się dwie ważne informacje związane z możliwością wylegania roślin. Jedna z nich jest określenie bezpośredniej podatności odmiany na wyleganie, a drugą jest wysokość roślin. Wysoki łan ma naturalnie wyższą tendencję do wylegania niż zboża niskie w obrębie danego gatunku. Obecnie proces hodowli zbóż dąży do genetycznego ograniczania nadmiernego przyrostu roślin oraz zwiększenia odporności na wyleganie. Należy pamiętać o tym, że pomimo korzystnych cech odmianowych niezbędna jest aplikacja regulatora wzrostu.
Nie można zapomnieć również o wpływie nawożenia mineralnego na wyleganie. Bardzo ważne jest odpowiednie zbilansowanie dawki nawozów, tak aby nie doprowadzić do przenawożenia azotem. Zbyt duża dawka azotu, może prowadzić do nadmiernej dynamiki przyrostu roślin, a tym samy być czynnikiem sprzyjającym wyleganiu.
Rola chwastów
Kolejnym czynnikiem zwiększającym prawdopodobieństwo wylegania łanu jest obecność chwastów. Ich szkodliwość można podzielić na bezpośrednią i pośrednią. Bezpośrednio za wyleganie odpowiedzialne są chwasty rosnące na roślinach uprawnych i powodujące ich przygniatanie np. przytulia czepna, rdestówka powojowata, wyki.
Natomiast pośredni wpływ mają chwasty niskiego piętra, które przy braku skutecznej i szybkiej ochrony herbicydowej konkurują z rośliną uprawną o światło oraz stymulują ją do nadmiernego wydłużania źdźbła. W związku z tym bardzo ważne jest przeprowadzenie eliminacji chwastów jeszcze przed fazą strzelania w źdźbło zbóż (BBCH 30). Często celowe jest też zwalczanie nawet pojedynczych chwastów z wcześniej wymienionych gatunków, które zaobserwujemy na etapie bardziej zaawansowanego rozwoju zbóż.
Kiedy i czym skracać łan?
Liczba zabiegów skracających łan powinna być dobrana do dynamiki wzrostu uprawy, który zależy od wielu czynników. Do najważniejszych należy zaliczyć gatunek zbóż, dostępność wody oraz intensywność agrotechniki, w tym nawożenia azotowego.
Pierwszy zabieg regulujący łan przeprowadzany jest zwykle w fazie pierwszego kolanka, tak aby już dolne międzywęźla były krótsze, a ściany źdźbeł grubsze.
Do regulacji pokroju roślin, do pierwszego zabiegu, można wykorzystać jedną z substancji czynnych zaliczkach do inhibitorów gibereliny:
- trineksapak etylu
- proheksadion wapnia
- chlorek chloromekwatu (CCC)
- chlorek mepikwatu
Jedną z najbardziej popularnych substancji czynnych wykorzystywanych do regulacji łanu w pierwszym zabiegu jest substancja czynna trineksapak etylu, którą zawiera między innymi produkt Windsar 250 EC. Jest on dostępny tutaj https://osadkowski.pl/produkt/windsar-250-ec-5l--s-108261 i może być aplikowany w wielu gatunkach zbóż ozimych i jarych.
