Każda rana może ulec zakażeniu, jeśli nie zostanie odpowiednio potraktowana. Dotyczy to również laseczek tężca, które znajdują się w glebie — z uwagi na to praktycznie każdy jest zagrożony tą chorobą.
Poniżej zamieszczamy 5 przydatnych informacji dotyczących tężca — zwiększenie świadomości na temat choroby zmniejsza ryzyko powikłań z nią związanych.
1. Czym jest tężec?
Tężec jest chorobą zakaźną, która występuje na całym świecie. Jej przyczyną są bakterie laseczki tężca (a konkretniej egzotoksyny), nie jest to zatem choroba zaraźliwa. Same bakterie rozwijają się w środowisku, które pozbawione jest tlenu atmosferycznego. Na chorobę tą bardzo łatwo zapadają ludzie — dotknąć może ona wiele gatunków ssaków (dla przykładu ptaki są na nią odporne), chociaż najczęściej chorują konie. Jeśli chodzi o zapadalność na tężca w Polsce, to szczęśliwie występuje on rzadko (odnotowuje się około kilkunastu zachorowań w ciągu roku).
2. Jak można zarazić się tężcem?
Przy zakażeniu tężcem myśli się o ranach, które zostały zabrudzone — nie można jednak zapominać, że nawet drobne skaleczenie może stanowić wrota infekcji bakteryjnej. Potwierdzają to badania statystyczne, które wskazują, że nawet około 80% przypadków zakażeń powstało w wyniku drobnych zadraśnięć. Nie ulega jednak wątpliwości, że możliwość zakażenia rośnie w przypadku ran głębokich.
Tężec przedostaje się do organizmu przede wszystkim na skutek otarć i zranień, które powstały poza domem, np. przy okazji pracy w ogrodzie. Właśnie wtedy może dojść do kontaktu zranionych komórek ciała z brudną ziemią, w której gnieżdżą się laseczki tężca. Gdy dojdzie do skażenia, przetrwalniki razem z egzotoksyną produkowaną przez bakterię tężca przedostają się do rdzenia kręgowego oraz pnia mózgu, gdzie czynią dalsze spustoszenia w układzie nerwowym. Warto zaznaczyć, że przetrwalniki tężca wykazują odporność na środki dezynfekcyjne oraz wysokie temperatury. Co więcej, jeśli stosuje się naturalne nawozy, to ryzyko zarażenia rośnie.
3. Jakie są objawy tężca?
W pewnym stopniu objawy tężca uzależnione są od tego, w jakiej postaci się on rozwinął. Mowa tutaj o tężcu miejscowym, tężcu mózgowym, tężcu uogólnionym. Tym, co łączy wszystkie postacie tężca, są symptomy początkowe choroby — są one przy tym mało charakterystyczne. Mowa tutaj o:
-
bezsenności;
-
bólach głowy;
-
bólach w obrębie rany;
-
drżeniu skóry w okolicy zranienia;
-
napięciu mięśniowym;
-
niepokoju;
-
przeczulicy, która dotyczy głównie okolicy rany;
-
uczuciu mrowienia albo drętwienia;
-
wrażeniu napięcia różnych grup mięśniowych;
-
zaburzeniach czucia;
-
zaczerwienieniu twarzy;
-
ogólnym złym samopoczuciu;
-
zmianach temperatury skóry w okolicy rany;
-
zwiększonej potliwości.
Symptomy choroby ze względu na postać tężca:
-
tężec miejscowy — objawy choroby dotyczą przede wszystkim tkanek w okolicy zakażonej rany: ból o dużym nasileniu; skurcze mięśni, które są uporczywe; sztywność mięśni;
-
tężec mózgowy — objawy pochodzą od nerwów czaszkowych, a przede wszystkim twarzowych: drętwienie; mrowienie; zaburzenia żucia oraz przełykania;
-
tężec uogólniony: arytmia; epizodyczna tachykardia, która łączyć się może z bradykardią; łukowate wygięcie ciała (towarzyszyć im mogą ugięte ręce oraz wyprostowane nogi); napady drgawek, które trwają kilka minut; napięcie mięśni wokół ust, powodujące grymasy; podwyższenie temperatury ciała; rozszerzenie źrenic; szczękościsk (jest to również pierwszy objaw rozwoju choroby); sztywność karku, a także mięśni brzucha; trudności w oddychaniu (połączone ze skurczami krtani); trudności w przełykaniu oraz w żuciu; wzrost ciśnienia tętniczego; zatrzymanie oddawania moczu; zwiększenie potliwości ciała.
Bezobjawowy przebieg choroby jest niezwykle rzadki.
4. W jaki sposób leczy się tężca?
Każda postać tężca jest groźna dla zdrowia oraz życia pacjenta. Z uwagi na to kuracje przeprowadzane są w warunkach opieki medycznej o intensywnym charakterze — a więc w szpitalu. Nie można zapominać, że jeśli chory nie podejmie leczenia, to tężec może prowadzić nawet do jego śmierci. Według badań statystycznych wynika, że pomimo leczenia szpitalnego nawet połowa chorych umiera. Przy leczeniu wykorzystuje się antybiotyki (wykazują one działanie bakteriobójcze), przede wszystkim z grup: metronidazolu; penicylin; tetracyklin. Specjaliści często decydują się również na podawanie środków, które wykazują działanie zwiotczające. Pozwala to na zmniejszenie napadów skurczy mięśniowych oraz osłabienie ich napięcia.
5. Zbawcze działanie surowicy i szczepienia przeciwtężcowe
Przy leczeniu podaje się również surowicę przeciwtężcową — istotną rolę dla pozytywnego rokowania mają szczepienia. Szczepić można nawet już po zakażeniu — praktykuje się to gdy pacjent nie był w ogóle szczepiony albo otrzymał on niepełny cykl szczepień. Szczepienia są istotne, ponieważ samo przebycie tej choroby nie zabezpiecza organizmu przed kolejnymi zakażeniami. Niewątpliwą zaletą szczepionek jest fakt, że zawierają one jedynie toksynę laseczek, a nie żywe bakterie.
