Szlachcice odziani w piękne kontusze, zbrojni husarze na koniach i grzmiące armaty. Przez jeden dzień życie pod zamkiem Rabsztyn wyglądało tak, jak przed wiekami. A wszystko to za sprawą Juromanii - Święta Jury Krakowsko – Częstochowskiej, jakie odbywało się w miniony weekend w Olkuszu i Rabsztynie
Piątek – „Tajemnice organów Hansa Hummla”
Tego dnia uczestnicy wycieczek mieli okazję zapoznać się z historią, budową i działaniem zabytkowych XVII wiecznych organów Hansa Hummla w olkuskiej bazylice św. Andrzeja. Organy prezentował pan Maciej Semla, który nie tylko o nich opowiadał, ale także grał. Potem uczestnicy pod opieką olkuskich przewodniczek zwiedzali zabytkową bazylikę. Tę cześć programu poprzedziła sesja popularnonaukowa „Srebrne Miasto Olkusz i zamek Rabsztyn – popularyzacja historii” w olkuskim magistracie oraz otwarcie planszowej wystawy plenerowej „Górnicze tradycje Srebrnego Miasta”, jaka jest prezentowana na rynku.
Sobota – „Święto Gwarków Olkuskich”
Piękna, słoneczna pogoda towarzyszyła przez cały dzień uczestnikom „Święta Gwarków Olkuskich” zorganizowanego po raz pierwszy w ramach Juromanii. Sporo osób spacerowało po starówce i rozwiązywało questy, czyli ciekawe gry terenowe. Nagrodami za poprawne rozwiązanie questu były zestawy upominków przygotowanych specjalnie na Juromanię oraz pyszne kołaczyki jurajskie. Wiele osób wzięło udział w bezpłatnych spacerach tematycznych z przewodnikiem. Był spacer śladami olkuskiego górnictwa, potem dwa spacery „Srebrnym Szlakiem Gwarków Olkuskich” , spacer „Śladami murów obronnych Olkusza” i „Tajemnice olkuskich klasztorów i kościołów” oraz wieczorne zwiedzanie olkuskiego kościoła „Górnicze skarby bazyliki św. Andrzeja”. Gromkimi brawami nagrodzili widzowie aktorów lokalnej grupy teatralnej Glutaminian Sodu, którzy czterokrotnie prezentowali „Legendy olkuskich gwarków”, czyli cykl ulicznych happeningów teatralnych związanych z olkuskimi gwarkami i legendami. Wiele osób skorzystało z możliwości bezpłatnego zwiedzania trzech olkuskich muzeów, czyli Muzeum Regionalnego PTTK, Kolekcji Minerałów Ziemi Olkuskiej i Skamieniałości Jury Krakowsko – Częstochowskiej oraz Muzeum Pożarnictwa Ziemi Olkuskiej.
Niedziela – „Dzień Sarmacki” pod zamkiem Rabsztyn
Z racji na piękną pogodę, już od rana pod zamkiem było wielu turystów. Oficjalnego rozpoczęcia imprezy dokonał z hukiem Roman Piaśnik, Burmistrz Olkusza, który po przeglądzie wojsk biorących udział w imprezie odpalił lont czarnoprochowej armaty i salwa honorowa ogłosiła początek imprezy. Widzów i rekonstruktorów powitali organizatorzy i współorganizatorzy ubrani w stroje z epoki. Dobrej zabawy życzyli: Roman Piaśnik, Burmistrz Miasta i Gminy Olkusz, Jacek Sypień, prezes Stowarzyszenia „Zamek Rabsztyn” oraz wiceprezes Janina Maryszewska, Małgorzata Żurek, dyrektor Miejskiego Ośrodka Kultury w Olkuszu, Dariusz Murawski, dyrektor Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji oraz Bogusława Sypień, prezes stowarzyszenia „Wszyscy dla wszystkich”.
Prezentacji Podolskiego Regimentu Odprzodowego i Małopolskiej Chorągwi Husarskiej oraz innych grup rekonstrukcyjnych biorących udział w historycznej zabawie dokonał Alfred Pyko, prezes Podolskiego Regimentu Odprzodowego z Krakowa. Prawdziwą furorę zrobił pokaz Małopolskiej Chorągwi Husarskiej, której członkowie zaprezentowali gonitwę do pierścienia oraz widowiskowe ścinanie w galopie. Publiczność nagradzała brawami celne cięcia szablą rozpoławiające główki kapusty, czy jabłka. W tym roku, po raz pierwszy poza husarią, swoje umiejętności jeździeckie prezentowały także piękne amazonki. Bardzo podobały się także pokazy artylerii i broni czarnoprochowej, jak również prezentacja zwyczajów i strojów sarmackich oraz pokazy walki na szable. Chyba największą atrakcją był jednak orszak weselny Gryzeldy Batorównej i Jana Zamoyskiego w Rabsztynie. Uczestnicy orszaku przeszli wokół terenu, gdzie odbywały rekonstrukcje, a damy częstowały „gości weselnych”, czyli widzów pysznymi „kołaczykami jurajskimi”.
Z przyczyn niezależnych od organizatorów, zamiast ostatniego zaplanowanego w programie pokazu husarii, była specjalna sesja zdjęciowa przed mostem prowadzącym do zamku, podczas której turyści mogli robić sobie wspólne zdjęcia ze szlachcicami. Podczas niedzielnej imprezy prawdziwą furorę robiły stoiska rozstawione pod zamkiem. W Mobilnym Punkcie Informacji Turystycznej, czyli stoisku promocyjnym Miasta i Gminy Olkusz można było nie tylko otrzymać bezpłatne ulotki, foldery i mapy, ale także wziąć udział w specjalnie przygotowanej na tę okazję grze terenowej „Szukamy skarbów rabsztyńskiego zamku”. Dwukrotnie przewodnicy oprowadzali chętnych turystów prezentując archiwalne ryciny i fotografie zamku z XVIII i XIX w. Z kolei na stoisku stowarzyszeń „Zamek Rabsztyn” i „Wszyscy dla wszystkich” dzieciaki mogły narysować swoją własną pocztówkę zamku Rabsztyn. Wykonane przez dzieci pocztówki od razu były prezentowane na plenerowej wystawie.
W tym roku, z racji na sytuacje działania były rozproszone w kilku punktach. Pod Chatą Kocjana wszyscy chętni mogli wykazać się wokalnie biorąc udział w zabawie „Karaoke na ludowo” przygotowanej i prowadzonej przez olkuski MOK. Tam także było stoisko prowadzone przez panie w pięknych strojach krakowskich, gdzie można było nie tylko poznać ciekawostki o wyrobach piekarskich i zobaczyć dawne narzędzia, ale także bezpłatnie skosztować pysznych kołaczyków jurajskich. Na terenie przy Chacie Kocjana chętni mogli brać udział w rodzinnych grach i zabawach sprawnościowych zorganizowanych przez olkuski MOSiR. Tam także była meta indywidualnego, rodzinnego rajdu rowerowego i marszu nordic walking. Z kolei na parkingu leśnym przy drodze 783 było stoisko edukacyjne Nadleśnictwa Olkusz, gdzie chętni mogli wziąć udział w grze terenowej „Poznajemy tajemnice rezerwatu Pazurek”.
Organizatorem wydarzenia Juromania - Święto Jury Krakowsko – Częstochowskiej Olkusz, Rabsztyn 2020 było Stowarzyszenie „Zamek Rabsztyn”. Projekt realizowany jest przy wsparciu finansowym Województwa Małopolskiego i Gminy Olkusz. Współorganizatorami są: Urząd Miasta i Gminy w Olkuszu, Miejski Ośrodek Kultury w Olkuszu oraz Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Olkuszu, a partnerami: parafia św. Andrzeja Apostoła w Olkuszu, Nadleśnictwo Olkusz, oddział PTTK w Olkuszu, Stowarzyszenie „Wszyscy dla wszystkich”, Ochotnicza Straż Pożarna w Olkuszu oraz stowarzyszenie „Szansa Białej Przemszy”. Patronat medialny: Przegląd Olkuski, Kurier Olkuski i portal Historykon.
