Dzisiaj pod pomnikiem „Poległym za Ojczyznę i pomordowanym przez faszystów 1939-1945” w Parku Miejskim odbyły się obchody 83. rocznicy wybuchu II wojny światowej. Uczestnicy uroczystości uczcili minutą ciszy pamięć mieszkańców Olkusza i ziemi olkuskiej, którzy zginęli podczas wojny. Okolicznościowe wiązanki kwiatów złożyli pod pomnikiem przedstawiciele organizacji kombatanckich oraz władz miasta. Wiązankę złożyli: Roman Piaśnik Burmistrz Miasta i Gminy Olkusz, Jan Kucharzyk – Przewodniczący Rady Miejskiej oraz wiceburmistrzowie Dariusz Murawski i Marcin Wiercioch.
- Dziś cofamy się pamięcią do tych tragicznych czasów, kiedy nasi przodkowie musieli z bronią w ręku walczyć o wolną Polskę. To dzięki ich ofierze możemy dzisiaj żyć w wolnym kraju. Jak pamiętamy, podczas II Wojny Światowej ginęli żołnierze, ale i ludność cywilna. Tak, jak teraz podczas wojny na Ukrainie. Dlatego naszą odpowiedzią na doświadczenie II wojny światowej, a także wydarzenia, jakie mają miejsce za naszą wschodnią granicą powinien być udział w integrowaniu się wolnego świata, wzmacnianie NATO oraz polskiego bezpieczeństwa i siły polskiej obrony. – komentuje Roman Piaśnik, burmistrz Miasta i Gminy Olkusz.
Jak wiemy, 83 lata temu pierwszy niemiecki bombowiec został zestrzelony nad Żuradą przez Władysława Gnysia. Z Olkusza wywodzi się „człowiek, który wygrał wojnę”, bo tak współcześni historycy mówią o Antonim Kocjanie, który rozpracował pociski V1 i V2. Na naszym terenie działali partyzanci Hardego i inne zbrojne oddziały Polski Podziemnej. W Olkuszu miały także miejsce tragiczne wydarzenia Krwawej Środy czy brutalnej likwidacji getta.
Dzisiaj w Szkole Podstawowej im. Kpt. pilota Władysława Gnysia w Żuradzie podczas inauguracji nowego roku szkolnego została otwarta planszowa wystawa „Pułkownik Władysław Gnyś – bohater z Sarnowa”, jaka została przygotowana we współpracy z Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie.
Przypomnijmy, że pomnik „Poległym za Ojczyznę i pomordowanym przez faszystów 1939-1945”, który pierwotnie stał na olkuskim rynku, został uroczyście odsłonięty w 1961 roku. Inicjatorami budowy pomnika byli mieszkańcy ziemi olkuskiej, którzy przeżyli wojnę i okupację, a poprzez ufundowanie pomnika chcieli oddać hołd poległym i pomordowanym. Autorem pomnika był olkuski artysta rzeźbiarz Władysław Marczukiewicz (1920 – 1974), który podczas wojny walczył w szeregach Wojska Polskiego. Jesienią 2011 roku podczas rewitalizacji olkuskiej Starówki, pomnik został zdemontowany. Wtedy pod pomnikiem odkryto kilkadziesiąt urn zawierających ziemię z pobojowisk i miejsc martyrologii II wojny światowej. Zostały one umieszczone pod pomnikiem, który po zakończeniu renowacji w 2013 roku został ustawiony w Parku Miejskim.
Zachęcamy także do obejrzenia wystawy planszowej „Olkusz i ziemia olkuska podczas II wojny światowej”, jaką można zobaczyć na parterze budynku Urzędu Miasta i Gminy w Olkuszu, a w wersji elektronicznej można ją pobrać
tutaj
.O tym, jak wyglądała sytuacja w Olkuszu podczas Wojny Obronnej 1939 oraz w pierwszych miesiącach okupacji opowiadają w filmie dokumentalnym „Ocalić od zapomnienia" świadkowie tych wydarzeń. Film został zrealizowany przez Powiatową i Miejską Bibliotekę Publiczną w Olkuszu. Można go zobaczyć
tutaj
.
